Franz Kafka’nın 1912 yılında yazıp ilk olarak 1915 yılında yayımlanan müthiş kurgu içeren öyküsüdür.
Yazar, öyküsüne Gregor Samsa’nın bir sabah dev bir böceğe dönüşmüş olarak uyandığını yazarak okuyucuyu ilk cümlede heyecanlandırmayı başarıyor. Okuyucuyu sıkmadan tüm olayı tek bir evin içine hatta kasvetli bir odaya sığdırması, Kafka’nın inanılmaz kabiliyetini gözler önüne seriyor.
Kafka’nın mutsuz geçen çocukluğu, kız kardeşiyle olan bağı, annesinin otoriter bir baba karşısında sessiz kalması, sevmediği halde babasının istediği işte çalışmak zorunda kalıp yazma isteğinden vazgeçmesi, babasına karşı olan duygularının sadece bir mektupta kalması, evlerinin küçük olmasına rağmen hizmetçilerinin olması, en önemlisi de babasına karşı beslediği nefretini Gregor Samsa üzerinden anlatması inanılmaz etkileyici.
“Herkes, beraberinde taşıdığı parmaklığın ardında yaşıyor.”
Gregor Samsa’nın yeni hayatının ilk gününden itibaren yaşadığı bütün hayal kırıklıklarını, sevgisizliğini, ailesi için yaptığı fedakarlıklarını, kendinden bile vazgeçişine rağmen ailesinin onu sadece para kaynağı olarak görmesini kendine bile itiraf edemeyip olaylardan kaçarak duygularını bastırması sonucu oluşan problemleri çözmesinde; insanlardan, toplumdan en son kendinden bile nasıl uzaklaştığını ustaca kaleme almış.
Öyküde otoriter tembel ve yaşlı bir babanın yapmış olduğu borcun altında ezilen Gregor, sevmediği halde çok ağır, yorucu ve emeğinin karşılığını alamadığı bir işte çalışmak zorunda kalır. Keman çalan kız kardeşi Grete’nin konservatuvara gitme hayalini gerçekleştirmek istemesinin yanında tüm sıkıntılara katlanmasının esas temeli: Ailesinden özellikle de babasından beklediği ufacık bir takdir, sıcacık bir sevgidir.
İşine geç kaldığı için Gregor’u merak edip evlerine gelen patronu, ailesinin Gregor’u odasından çıkarmaya çalıştıklarını görür. Böceğe dönüşen Gregor, uzun uğraşlar sonunda kapıyı açınca patronu korkup kaçar. Gregor’un halini kabullenemeyen ve onu çok seven hasta annesi bayılır. Babası Gregor’u iterek tek penceresi olan, masasının üstü kumaş parçaları ile dolu, duvarında gazete keserek çerçevelettiği kürk mantolu kadın resmi bulunan odasına kilitler. Gregor ile iyi anlaşan kardeşi Grete, ilk başlarda Gregor’un bakıcılığını üstlenir. Geçen zaman ile birlikte insan yükünün ağırlığı altında ezilen kardeşinin içinde beslediği merhamet duygusu da yerini nefrete bırakacaktır. Ev işlerine ve temizliğe yardımcı olmak için gelen gündelikçi kadına, Gregor’un odasına girmesi yasaklansa da kadın onları dinlemez ve işini yapar.
Yeni haline alışmaya çalışan Gregor’un artık çalışamayacağını ve para getiremeyeceğini aile fertleri mecburen kabullenir. Borçları ödemek ve geçinmek için evin odalarını huysuz ve titiz üç adama kiraya verirken bir yandan da baba çalışmaya başlar.
Gregor her geçen gün yemekten kesilir, fiziksel olarak insanlıktan uzaklaşır. Grete’nin keman sesini duyan Gregor, içinde kalan son sevgi kırıntıları ile odasından dışarı çıkar. Kiracılar Gregor’un görüntüsünden tiksinir ve bunun gerçekten de dev bir böcek olduğuna hem kendileri hem de aile bireylerini inandırarak evden kaçarlar. Kira gelirinin kesilmesinde de Gregor’u suçlu gören babası, öfkesine hakim olamayıp eline geçen elmayı Gregor’un sırtına atarak Gregor’da artık geri dönüşü olmayan yaralar açar.
Ailesinin kendisinden vazgeçtiğini görmek istemeyen, onlar için kendinden vazgeçen Gregor’un içindeki bütün beklentileri de bitmiştir. Bu gerçekler ile daha fazla yaşayamayan Gregor’u bir sabah odasını temizlemek için odasına giren temizlikçi kadın ölü olarak bulur ve aileye haber verir. Bu durumu umursamayan aile, temizlikçi kadının Gregor’u odadan çıkarıp evi temizlemesinden sonra kopamadıkları evden çıkarak uzun bir seyahate çıkarlar.
Gregor Samsa tüm çabalamalarına rağmen böceğe dönüştüğünü düşünerek hayata tutunamamasının aksine esas dönüşüm yaşayan: Yapılan fedakarlığı görmezden gelerek üzerlerinden büyük bir yük kalkmışçasına insani duygularını kaybeden ailesidir.
Aile, sadece kan bağı olan fertlerin bir araya gelmesi değildir. Aile; şartlar ne olursa olsun sevgi, şefkat ve güven çerçevesi içerisinde duygusal, fiziksel ve ekonomik açıdan birbirleri ile etkili iletişim ve ortak paylaşımlar yapan fertlerin tek vücuda dönmüş halidir. Hayatta en büyük şans mutlu bir ailenin parçası olmak ve bunun kıymetini bilmektir.
——-
Serâzât.com’da yayınlanan yazı ve şiirlerin fikrî hakları ilgili yazar ve şairlere aittir. Bütün hakları saklıdır. İzinsiz kopyalanamaz.
